Khởi nghiệp xanh: Hành trình của AirX Carbon biến phụ phẩm nông nghiệp thành vật liệu tương lai

Việc tận dụng phụ phẩm nông nghiệp như bã cà phê, mía, gáo dừa để tạo ra Carbon âm tính, thay thế nguyên liệu nhựa truyền thống đang thu hút nhiều doanh nghiệp lớn. AirX Carbon đã minh chứng khả năng vượt trội của mô hình này cả về kinh tế lẫn môi trường.

Việc tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để sản xuất nhựa sinh học không còn là khái niệm xa lạ trên thế giới, nhưng tại Việt Nam, xu hướng này vẫn còn mới mẻ và đang trong giai đoạn phát triển ban đầu. AirX Carbon – một doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam – đã chọn hướng đi tận dụng bã cà phê, tre, mía, gáo dừa, vỏ ca cao… để phát triển dòng Nhựa sinh học độc đáo có khả năng giảm thiểu lượng phát thải carbon ra môi trường.

Nhiều thương hiệu toàn cầu như Uniqlo, Nestlé, Paula’s Choice, Intercontinental Hotel Group đã dành sự quan tâm lớn đến sản phẩm của AirX Carbon, biến ý tưởng về một dòng vật liệu thân thiện môi trường thành hiện thực. Lợi thế của vật liệu này nằm ở chỗ nó có thể áp dụng ngay trên các dây chuyền sản xuất truyền thống, đồng thời chi phí không quá cao so với các loại nhựa gốc dầu mỏ, thậm chí có thể cạnh tranh hoặc rẻ hơn.

Không dừng lại ở mục tiêu giảm thiểu phát thải, AirX Carbon còn hướng đến việc lưu giữ carbon lâu dài trong sản phẩm, đóng góp vào xu hướng “net zero” đến năm 2050.

Nguồn Gốc Ý Tưởng

Ngay từ khi thành lập, đội ngũ AirX Carbon đứng trước câu hỏi: “Việt Nam là một nước nông nghiệp, liệu có thể chuyển phụ phẩm nông nghiệp thành sản phẩm giá trị cao không?” Suy nghĩ này trở thành động lực để họ bắt tay nghiên cứu.

“Thực ra là cái định nghĩa carbon âm tính nó cũng chỉ mới xuất hiện gần đây trên thế giới thôi. Trước đó người ta chỉ nói về nguyên liệu tái tạo, bền vững… nhưng quá trình nghiên cứu đã chứng minh việc tận dụng phụ phẩm nông nghiệp có thể giảm phát thải và còn âm luôn cả lượng CO2,” anh Lê Thanh, nhà sáng lập AirX Carbon, chia sẻ.

Mục tiêu bền vững đòi hỏi phải vừa tạo ra sản phẩm thay thế được nhựa truyền thống, vừa duy trì tính kinh tế. Trong bối cảnh này, bã cà phê, bã mía, tre, gáo dừa… trở thành nguồn tài nguyên quý, bởi Việt Nam có sản lượng nông nghiệp lớn nhưng phụ phẩm phần lớn lại bị thải bỏ.

Công Nghệ Sản Xuất

Quy trình sản xuất của AirX Carbon bắt đầu với việc thu gom phụ phẩm như bã cà phê hoặc bã mía. Sau đó, họ phơi khô, nghiền mịn, rồi phối trộn với các loại nhựa tái chế hoặc nền nhựa an toàn khác để tạo thành dòng nguyên liệu. Công đoạn này cần kiểm soát năng lượng và nhiệt độ để tối ưu đặc tính cơ lý, giúp sản phẩm đủ bền, chịu nhiệt và giữ tính thẩm mỹ.

Điểm độc đáo nằm ở lựa chọn năng lượng. Sử dụng tối đa điện mặt trời và hạn chế chất thải nước giúp quy trình sản xuất trở nên “sạch” hơn. AirX Carbon còn chủ động sắp xếp và tái chế lại những gì có thể, bao gồm cả việc gom thu nhựa đã qua sử dụng, nghiền nhỏ rồi kết hợp với bã nông nghiệp để tạo ra “nhựa mới”.

Nhờ quy trình này, carbon hấp thụ bởi cây trồng (thông qua quang hợp) sẽ được “khóa” lại trong sản phẩm, không tái phát thải ra không khí. Đây chính là yếu tố quan trọng giúp nguyên liệu nhựa từ phụ phẩm nông nghiệp trở thành lựa chọn “âm carbon” – một khái niệm được kỳ vọng sẽ thay thế nhựa gốc dầu trong tương lai.

Tiềm Năng Và Thách Thức

1. Lợi Ích Kinh Tế

Sản xuất Nhựa sinh học từ bã cà phê không chỉ giúp AirX Carbon xây dựng thương hiệu xanh mà còn mang lại lợi thế về chi phí nguyên liệu. Theo tính toán của doanh nghiệp, giá thành sản xuất trên mỗi ký nguyên liệu có thể rẻ hơn hoặc ngang bằng chi phí nhựa gốc dầu. Điều này đặc biệt hấp dẫn với các nhà máy đang cần giải pháp vật liệu bền vững nhưng vẫn phải đảm bảo tính cạnh tranh về giá.

Anh Lê Thanh cho biết: “Thật ra, nguyên liệu cà phê, gáo dừa hay mía ở Việt Nam rất dồi dào, giá thấp. Nếu biết cách áp dụng công nghệ chuẩn, mình tạo ra được loại nhựa vừa mang yếu tố bền vững, vừa rẻ hơn nhựa nguyên sinh. Nhờ đó, các doanh nghiệp sẵn sàng chuyển đổi.”

Đối với bài toán xuất khẩu, AirX Carbon có ưu thế khi các công ty đa quốc gia hiện ngày càng siết chặt tiêu chuẩn môi trường. Chuỗi cung ứng nào tiết kiệm và bền vững hơn sẽ có cơ hội thắng thầu, chưa kể việc nhiều thị trường, nhất là châu Âu, đang chuẩn bị áp dụng thuế carbon, khiến sản phẩm “xanh” trở nên cấp thiết.

2. Tác Động Môi Trường

Theo báo cáo của Trung tâm Luật Môi trường Quốc tế (CIEL), sản xuất 1 tấn polypropylene (PP) từ dầu mỏ có thể phát sinh khoảng 1,57 tấn CO2. Con số này càng lớn nếu tính đến toàn bộ quá trình khai thác, vận chuyển, chế biến dầu.

Trái lại, nhựa từ phụ phẩm nông nghiệp “khóa” lượng CO2 vốn được cây hấp thụ trong suốt vòng đời. Khi doanh nghiệp sử dụng loại nguyên liệu này, họ không chỉ giảm phụ thuộc vào hóa thạch, mà còn chủ động giữ carbon trong sản phẩm, góp phần vào mục tiêu cắt giảm khí nhà kính.

Việc Carbon âm tính còn mở ra cơ hội tạo dấu ấn cho thương hiệu. Ngày càng có nhiều người tiêu dùng quan tâm đến hàng hóa “đi kèm câu chuyện” bảo vệ môi trường. Đây là tiền đề quan trọng giúp AirX Carbon mở rộng thị trường sang nhiều quốc gia, cũng như thu hút đầu tư từ các quỹ phát triển bền vững.

3. Rào Cản Thị Trường

Dù sở hữu tiềm năng, nhựa sinh học tại Việt Nam vẫn vướng không ít thách thức:

• Thiếu chính sách hỗ trợ: So với Nhật Bản hay châu Âu, Việt Nam chưa có khung quy định rõ ràng về tỷ lệ sinh học trong nhựa, cũng như ưu đãi thuế.
• Hạ tầng sản xuất hạn chế: Chưa nhiều nhà máy đủ kinh nghiệm để xử lý và gia công các loại nguyên liệu mới. Đa số vẫn e ngại chi phí đầu tư cho khuôn, máy móc, và rủi ro khi thử nghiệm.
• Định kiến giá cao: Nhiều người tiêu dùng mặc định sản phẩm “xanh” đắt đỏ, trong khi thực tế giá đang dần cạnh tranh.

“Hầu hết nhà đầu tư đều quan tâm yếu tố lợi nhuận. Mô hình xanh phải chứng minh được dòng tiền, đảm bảo khả năng sinh lời. Nếu không, nó chỉ dừng ở mức phong trào,” anh Thanh giải thích.

Hành Trình Hợp Tác Toàn Cầu

Vượt qua rào cản trong nước, AirX Carbon hiện đã có đơn đặt hàng từ hàng chục quốc gia và vùng lãnh thổ. Các thương hiệu lớn như Uniqlo, Nestlé, Paula’s Choice, Intercontinental Hotel Group… sử dụng hạt nhựa của AirX Carbon để làm bao bì, sản phẩm tiêu dùng thân thiện với môi trường.

• Nestlé đang trong quá trình thử nghiệm nguyên liệu nhựa cà phê để áp dụng vào bao bì.
• Paula’s Choice thậm chí kết hợp cùng AirX Carbon để thu hồi bao bì mỹ phẩm đã sử dụng, rồi phối trộn với phụ phẩm nông nghiệp nhằm tái sản xuất thành phẩm mới.
• Intercontinental Hotel Group sử dụng một số đồ dùng sinh hoạt phân hủy sinh học để giảm lượng rác thải nhựa trong chuỗi khách sạn.

Xu hướng này cho thấy chiến lược hợp tác với các doanh nghiệp lớn là cách hiệu quả để AirX Carbon “đứng trên vai người khổng lồ,” tận dụng thị trường sẵn có và phát triển quy mô.

Giải Pháp Vận Hành

Để tối ưu tài chính, AirX Carbon chọn cách “liên kết” thay vì bỏ vốn khủng cho nhà máy riêng ngay từ đầu. Họ thuê dây chuyền sản xuất của đối tác khi công suất nhà máy đó đang dư thừa, cung cấp kỹ thuật và công thức pha trộn. Tới khi lượng đơn hàng ổn định, AirX Carbon mới dần đầu tư sâu hơn vào trang thiết bị, máy móc.

Cách làm này giúp giảm thiểu rủi ro, hạn chế áp lực dòng tiền, đồng thời vẫn đảm bảo phát triển sản phẩm nhựa sinh học ở quy mô thử nghiệm, thương mại. Hiện tại, lợi nhuận của doanh nghiệp đến từ cả hai hoạt động: bán hạt nhựa thô và cung cấp sản phẩm cuối (ly, túi, bao bì…) cho những khách hàng cụ thể.

Tương Lai Xanh

Khi thế giới tiến gần tới cột mốc trung hòa carbon, vật liệu “âm carbon” ngày càng được săn đón. Không chỉ là yêu cầu pháp lý, đây còn là lợi thế cạnh tranh. Ai làm chủ công nghệ và tạo được mạng lưới cung ứng vững chắc sẽ chiếm lĩnh thị phần.

AirX Carbon nhận định, tương lai của ngành nhựa sẽ nằm ở việc đóng vòng tuần hoàn: sản phẩm làm từ phụ phẩm, sử dụng lâu dài, sau đó được thu gom, nghiền, phối trộn tiếp với bột thực vật để tái sử dụng. Mỗi chu kỳ như vậy giữ lại một phần lượng carbon trong vật chất rắn, ngăn chúng phát tán vào không khí.

Hiện nay, bài toán lớn là làm sao để phổ cập nhận thức “sản phẩm xanh không hề đắt đỏ,” mà còn có thể rẻ và bền hơn. Việc xây dựng hệ thống thu gom, sàng lọc, và gia công sản phẩm sau sử dụng cũng quan trọng không kém.

“Chúng tôi tin rằng tương lai tạo ra sản phẩm không còn là gánh nặng phát thải, mà là cơ hội để bẫy carbon. Sự chuyển dịch này không diễn ra trong một sớm một chiều, nhưng bắt buộc phải có,” anh Thanh khẳng định.

Câu chuyện của AirX Carbon minh chứng cho tiềm năng to lớn khi Việt Nam biết khai thác phụ phẩm nông nghiệp để sản xuất vật liệu mới. Xu hướng tái chế và kinh tế tuần hoàn đang giúp sản phẩm xanh ngày càng tiến gần hơn tới lợi thế cạnh tranh so với nhựa gốc dầu.

Việc hợp tác với các tập đoàn quốc tế, sử dụng công nghệ tối ưu, và chủ động điều chỉnh mô hình kinh doanh đã đưa nhựa sinh học từ bã cà phê trở thành một trong những giải pháp “carbon âm tính” đầy hứa hẹn. Không chỉ dừng ở mục tiêu kinh tế, mô hình này còn thúc đẩy chuyển đổi xanh, khẳng định vị thế Việt Nam trong xu hướng bền vững toàn cầu.