Hồ tiêu Hòn Tre – Gia vị đậm đà từ xứ đảo Tây Nam

Hòn Tre – hòn đảo nhỏ giữa biển Tây Nam Tổ quốc – không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ mà còn là cái nôi của hồ tiêu thơm cay, đậm đà. Với điều kiện thổ nhưỡng đặc biệt và phương thức canh tác truyền thống, người dân nơi đây đã tạo ra một sản phẩm chất lượng cao, góp phần nâng cao thu nhập và phát triển thương hiệu đặc sản địa phương.

Hòn Tre – Mảnh Đất Đặc Biệt Cho Hồ Tiêu

Nằm cách đất liền khoảng 30 km, Hòn Tre (huyện Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang) là một hòn đảo nhỏ với địa hình đồi núi cao hơn 30 m so với mực nước biển. Dù diện tích đất canh tác hạn chế, nhưng nơi đây có thổ nhưỡng lý tưởng với đất cát pha thoát nước tốt, giúp hồ tiêu sinh trưởng mạnh mẽ. Bà con nông dân tận dụng từng khoảng đất nhỏ ven sườn núi để trồng tiêu, tạo nên những vườn tiêu xanh mướt giữa biển trời phương Nam.

Theo thống kê, diện tích đất nông nghiệp tại Hòn Tre hơn 350 ha, trong đó hồ tiêu là cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ dân. Hàng chục tấn tiêu mỗi năm được thu hoạch và đưa về đất liền tiêu thụ, nhờ hương vị cay nồng khác biệt, được thị trường ưa chuộng.

Quy Trình Canh Tác Đặc Thù – Tạo Nên Chất Lượng Hồ Tiêu Độc Đáo

1. Hái Tiêu – Công Việc Đầy Gian Nan

Do địa hình dốc và thiếu phương tiện cơ giới, người dân Hòn Tre phải hái tiêu hoàn toàn thủ công. Mùa thu hoạch kéo dài từ tháng 12 đến tháng 4, khi trời khô ráo. Để hái tiêu, bà con dùng thang tre, leo lên những trụ tiêu cao 3 – 5m, thu hoạch từng chùm bằng tay. Một lao động có thể hái từ 30 – 50 kg tiêu tươi/ngày.

Chị Tô Diễm Thúy, một người trồng tiêu lâu năm tại Hòn Tre, chia sẻ: “Mỗi ngày, chúng tôi phải leo lên núi, vác bao tiêu xuống, rất vất vả. Công việc này đòi hỏi sự dẻo dai, kiên nhẫn và cả kinh nghiệm để hái đúng tiêu chín, đảm bảo chất lượng.”

2. Phơi Tiêu – Nghề Đòi Hỏi Sự Khéo Léo

Hồ tiêu sau khi hái sẽ được phơi trực tiếp trên sườn núi để tận dụng nắng tự nhiên. Với điều kiện khí hậu khô nóng từ tháng 12 đến tháng 4, tiêu khô nhanh mà vẫn giữ được hương vị thơm ngon. Trung bình 5 kg tiêu tươi cho ra 1 kg tiêu khô. Những hạt tiêu chín đỏ có hậu ngọt được thị trường đánh giá cao, có giá bán tốt hơn tiêu xanh.

Chị Nguyễn Thị Hoa, một người làm tiêu lâu năm, cho biết: “Tiêu chín chúng tôi phơi ít nhất hai nắng, còn tiêu xanh phải trụng qua nước sôi rồi mới phơi để giữ màu đẹp, tránh bị hỏng.”

Dù là nguồn thu nhập chính, nhưng nghề trồng tiêu trên đảo gặp không ít khó khăn:

• Thiếu nước tưới: Do địa hình dốc, nước mưa không giữ được lâu, bà con phải tích trữ nước hoặc sử dụng biện pháp giữ ẩm đặc biệt để bảo vệ cây trong mùa khô.
• Thiếu nhân công: Do lao động phổ thông ít, việc hái tiêu phụ thuộc nhiều vào người làm thời vụ từ đất liền.
• Chi phí cao: Giá thuê nhân công và vận chuyển tiêu xuống núi cao hơn so với đất liền, làm giảm lợi nhuận của nông dân.

Bà Nguyễn Thị Loan, người có kinh nghiệm 7 mùa thu hoạch tiêu, cho biết: “Leo lên những cây tiêu cao, hái thủ công là cả một thử thách. Tôi từng bị trượt chân, rớt xuống đất, nhưng rồi cũng quen. Nghề này cực nhưng giúp kiếm thêm thu nhập.”

Phát Triển Thương Hiệu – Đưa Hồ Tiêu Hòn Tre Vươn Xa

Từ năm 2020, chính quyền địa phương đã triển khai xây dựng nhãn hiệu tập thể “Hồ Tiêu Hòn Tre” nhằm nâng cao giá trị sản phẩm. Hợp tác xã Hồ Tiêu Hòn Tre được thành lập để hỗ trợ bà con liên kết sản xuất theo hướng bền vững. Sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

Ông Tám Xem, một chủ vườn tiêu lâu năm, chia sẻ: “Có thương hiệu OCOP, bà con yên tâm sản xuất hơn, giá trị tiêu cũng tăng lên. Đây là động lực lớn để chúng tôi tiếp tục gắn bó với nghề.”

Ngoài tiêu đen nguyên hạt, một số hộ dân còn sản xuất muối tiêu rang từ tiêu chín đỏ. Sản phẩm này có màu đẹp, cay nồng tự nhiên, được khách hàng ưa chuộng.

Chị Lan Hương, người tiên phong trong sản xuất muối tiêu, kể: “Ban đầu tôi làm thử để tặng bạn bè, ai ăn cũng khen ngon. Từ đó, tôi quyết định sản xuất số lượng lớn để bán.”

Dù đối mặt với nhiều thách thức, nhưng với sự kiên trì và sáng tạo của người dân, hồ tiêu Hòn Tre vẫn phát triển mạnh mẽ. Việc xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường giúp sản phẩm ngày càng được nhiều người biết đến. Trong tương lai, nếu có thêm sự hỗ trợ từ chính quyền và doanh nghiệp, tiêu Hòn Tre có thể vươn xa hơn, trở thành một đặc sản nổi tiếng của vùng biển Tây Nam.