editor 1 tháng trước

Livestream bán hàng: Cơ hội hay thảm họa kinh tế?

Từ năm 2020, livestream bán hàng bùng nổ như một xu hướng mới, trở thành phương thức tiếp cận thị trường hiện đại và tiện lợi. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích ngắn hạn, hình thức này đang gây ra không ít tranh cãi vì tác động tiêu cực đến nền kinh tế thực, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs).

Liệu livestream bán hàng có thực sự là cơ hội hay chỉ là một trò hề đầy rủi ro?

Sự Phát Triển Của Livestream Bán Hàng

Livestream bán hàng xuất hiện như một giải pháp cứu cánh trong thời kỳ đại dịch COVID-19, khi các giao dịch truyền thống bị gián đoạn. Tại Trung Quốc, hình thức này nhanh chóng lan rộng, thu hút hàng triệu người tham gia và tạo ra doanh số khổng lồ. Tuy nhiên, không chỉ tại Trung Quốc, livestream cũng bùng nổ tại nhiều quốc gia, từ Đông Nam Á đến phương Tây. Theo thống kê, thị trường livestream bán hàng tại Trung Quốc đạt hơn 4.900 tỷ nhân dân tệ (tương đương 690 tỷ USD) vào năm 2023.

Bản Chất Của Livestream Bán Hàng

Livestream bán hàng tận dụng lòng tin của người tiêu dùng vào các livestreamer nổi tiếng để đẩy mạnh doanh số. Nhưng điều này cũng đi kèm với nhiều hệ lụy:

Mô hình giá cực thấp: Livestreamer thường sử dụng chiến lược giảm giá để thu hút khách hàng, dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, đặc biệt với các doanh nghiệp truyền thống.
Sản phẩm kém chất lượng: Một số livestreamer bán hàng giả, hàng hết hạn, gây mất lòng tin của người tiêu dùng.
Lạm dụng fan economy: Sự ủng hộ từ người hâm mộ biến livestreamer thành công cụ bán hàng thay vì người đại diện chất lượng.

Zhong Shanshan, nhà sáng lập Nongfu Spring, từng thẳng thắn nhận định: “Livestream bán hàng là một điều rất tệ nếu không kiểm soát chặt chẽ. Nó không cải thiện năng suất mà chỉ là cách kiếm tiền nhanh.”

Ảnh Hưởng Kinh Tế Và Xã Hội

– Kinh tế vĩ mô

Livestream bán hàng không đóng góp vào giá trị sản xuất hay cải tiến công nghệ. Thay vào đó, nó tạo ra một “nền kinh tế giả” dựa trên sự tiêu thụ bốc đồng và lòng tin mù quáng.

– Kinh tế vi mô

Tác động đến SMEs: Nhiều doanh nghiệp truyền thống, đặc biệt là các cửa hàng nhỏ lẻ, không thể cạnh tranh với giá bán thấp trên livestream, dẫn đến tình trạng đóng cửa hàng loạt.
Thất nghiệp gia tăng: Khi nền kinh tế thực bị ảnh hưởng, người lao động trong các lĩnh vực sản xuất và kinh doanh truyền thống đối mặt với nguy cơ mất việc.

– Xã hội và đạo đức

Mất cân bằng lợi ích: Phần lớn lợi nhuận tập trung vào tay một số livestreamer nổi tiếng, trong khi các doanh nghiệp nhỏ và người lao động không được hưởng lợi.
Lòng tin bị xói mòn: Nhiều vụ việc livestream bán hàng giả hoặc lừa đảo đã khiến người tiêu dùng mất niềm tin vào hình thức này.

Những Trường Hợp Điển Hình

Thành công: Một số livestreamer như Austin Li ở Trung Quốc đã xây dựng được thương hiệu cá nhân mạnh mẽ, tạo ra doanh thu hàng triệu USD mỗi năm.
Thất bại: Nhiều livestreamer bị tố bán hàng giả, dẫn đến phá sản và mất uy tín, gây hậu quả nghiêm trọng cho cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp.

Giải Pháp Và Kiểm Soát Rủi Ro

– Chính phủ

Ban hành chính sách giám sát: Quy định chặt chẽ về chất lượng sản phẩm, nội dung livestream, và trách nhiệm của livestreamer.
Cấm bán hàng livestream không kiểm soát: Như Indonesia đã làm, hạn chế sử dụng video ngắn để tiếp thị sản phẩm.

– Doanh nghiệp

Kết hợp livestream và offline: SMEs có thể tận dụng livestream để quảng bá sản phẩm, nhưng cần kết hợp với các kênh bán hàng truyền thống để tạo giá trị bền vững.
Đào tạo livestreamer chuyên nghiệp: Xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp, có đạo đức, và hiểu biết sâu sắc về sản phẩm.

– Người tiêu dùng

Nâng cao nhận thức: Hạn chế mua sắm bốc đồng và lựa chọn kỹ càng trước khi quyết định mua hàng qua livestream.

Nhìn Về Tương Lai

Livestream bán hàng có thể sẽ tiếp tục tồn tại, nhưng hình thức này cần được kiểm soát để tránh những hậu quả tiêu cực. Việc cân bằng giữa lợi ích ngắn hạn và sự phát triển bền vững là bài toán khó nhưng cần thiết.

Livestream bán hàng không phải là vấn đề chỉ của một quốc gia hay một nền kinh tế, mà là thách thức toàn cầu. Như Zhong Shanshan từng nói: “Nếu muốn phục hồi nền kinh tế thực, hãy tập trung vào việc cải thiện giá trị thực sự thay vì chạy theo xu hướng.” Livestream có thể là cơ hội nếu được sử dụng đúng cách, nhưng cũng có thể là thảm họa nếu không kiểm soát chặt chẽ. Câu trả lời cuối cùng phụ thuộc vào cách chúng ta đối mặt và xử lý vấn đề này.